Nội dung Từ điển Việt–Bồ–La

Mục chữ "A".

Cuốn từ điển Việt–Bồ–La phần chính là phần từ vựng liệt kê 8.000 mục bằng chữ Quốc ngữ. Bổ túc thêm là phần phụ lục tóm tắt ngữ pháp tiếng Việt (Brevis Declaratio) và cách thức phát âm đương thời.

Ngoài giá trị lịch sử, cuốn từ điển này là cái mốc quan trọng trong việc định chế chữ Quốc ngữ, tức cách viết tiếng Việt bằng chữ Latinh. Lối chữ này dần được hoàn chỉnh bởi các nhà truyền giáo kế tiếp.[18][19]

Chính tả và cách ghi âm

Chữ Quốc ngữ trong Từ điển Việt–Bồ–La phản ánh những âm vực nay đã biến mất trong tiếng Việt như những thí dụ sau đây:[20]

cách viết thế kỷ 17chính tả ngày nay
khou᷄không
đào᷄đòng
dôi bládối trá
blờitrời
blu᷄́nhúng
buavua
mlẽlẽ, nhẽ
plănlăn
khŏở, thŏởthuở
ꞗai (ai)vai

Từ vựng cổ

Từ điển Việt–Bồ–La cũng ghi lại nhiều từ ngữ cổ, giúp việc đối chiếu và diễn âm những tác phẩm chữ Nôm đương thời mà nay đã mất hẳn trong tiếng Việt hiện tại. Một số thí dụ là:[20]

từ vựng thế kỷ 17chữ tương đương ngày nay
là đáđá (sỏi đá)
phen lêphân bì
dượmgượm
khứngchịu, chiều theo
mựachớ
nghỉdễ bề
phônhững

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Từ điển Việt–Bồ–La http://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/341... http://books.google.com/books?id=4CYXAAAAYAAJ&pg=P... http://books.google.com/books?id=FkcZ_nGkW-oC&pg=P... http://books.google.com/books?id=Kwqc7xso22wC&pg=P... http://books.google.com/books?id=Kwqc7xso22wC&pg=P... http://books.google.com/books?id=XN7SHNeZ_ksC&pg=P... http://ttntt.free.fr/archive/Roland4.html http://sealang.net/sala/archive/pdf8/nguyen1991sev... http://www.sealang.net/archives/mks/pdf/13-14:1-36... //dx.doi.org/10.1525%2Fvs.2019.14.3.79